کربوکسی متیل سلولزCMC
کاربردهای C.M.Cدر صنایع مختلف به شرح ذیل میباشد:
۱-مصارف خوراکی:
ویژگیهای کاربردی این گرید غلظتدهندگی، امولسیون کننده، نگهدارنده و جذب کننده آب، نگهدارنده و تثبیتکننده، عامل حفظ شکل و ظاهر(رئولوژی) میباشد، که با داشتن این ویژگیها میتواند به جای ژلاتین و مواد دیگر استفاده شود که نه تنها از لحاظ اقتصادی به صرفه است بلکه باعث حفظ طعم واقعی و تازگی غذا است و مدت زمان قابل مصرف بودن ماده غذایی را بالا میبرد و یکی از ضروریترین افزودنیهای خوراکی محسوب میشود که هم اکنون به طور گستردهای در بستنی با کیفیت بالا جهت مقاومت در برابر ذوب شدن، در تولید انواع شیرینی، بیسکویت و کیک، کلوچه، آبنبات، انواع آبمیوه و نوشیدنیهای مایع، محصولات لبنی و گوشتی، غذاهای منجمد، ماکارونی فوری، کنسروها و کمپوتهای میوه استفاده میگردد و همچنین C.M.C میتواند برای پایدارکردن و محافظت از پروتئینها به ویژه پروتئین سبوس مصرف شود.
۲-مصارف C.M.C در مواد دارویی، آرایشی و شیمیایی
تعلیقساز ذرات، ابقاء رنگ، محافظ پوست، پراکندگی یکدست، زداینده چرک و لکه، غلظتبخش و تثبیت کننده، روانساز، یکدستکننده، این مواد همچنین در تولید خمیردندان به دلیل مزه و طعم و جلا دهنده بودن آن، کرمهای دست، شامپوها، خمیر ریشتراش مایع، و به دلیل آب دوستی و عمل متورم کردن کاربرد وسیعی در قرصهای دارویی دارد.
۳-مصارف C.M.C در صنعت نساجی
هماهنگ کننده تار و پود، نگهدارنده و جذب کننده آب، غلظت دهنده در خمیرهای چاپ و ماده اولیه در فرایندهای مختلف تکمیل ، چسب مناسب برای الیاف و تشکیل دهنده لایه، عامل استحکام و هماهنگی به جای گرین (دانه) هماهنگ کننده تار و پود و مقاوم کننده در برابر فرسودگی بوده و پارچههایی که با الیاف نخی و کتان هستند را از لحاظ وزنی سبک میکند و مانع از بین رفتن و فساد آنها میشود. این ماده به عنوان ماده اولیه در خلال فرایند چاپ، مخصوصاً به روی پارچههای ابریشمی به کار میرود. نیز در آهار زنی نخهای مصنوعی کاربرد دارد.
۴-مصارف C.M.C در رنگ و رزین
این ماده به عنوان عامل کنترل ویسکوزیته در رنگهای امولسیون قابل استفاده است و نیز در حرکت قلممو اثر مطلوبی دارد. در رنگهای محلول به عنوان مادهای برای پر کردن منافذ در سطوح منفذدار سطح دیوار گچی و غیره قبل از استعمال رنگ و روغن به کار میرود. این ماده عامل حجمدهنده خوبی برای مواد پرکننده میباشد. نگهدارنده و جذب کننده آب، تشکیل دهنده لایه، تعلیقساز ذرات، نگهدارنده رنگ، غلظتدهنده، تثبیتکننده و یکدستکننده میباشد.
۵-مصارف C.M.C در صنعت شویندهها و صابونها
از ویژگیهای منحصر به فرد C.M.Cاین است که افزایش مقدار کمی از آن به شویندهها موجب معلق ماندن چرک جدا شده میگردد و دارای حداکثر قدرت حل کردن چرک و چربی میباشد. C.M.Cحدفاصل تار و پود پارچه را پر میکند و اجازه نمیدهد چرک در لابهلای آن جا گیرد و به اصطلاح ازچرک مردگی جلوگیری میکند و از همه مهمتر اینکه میتواند امولسیون صابون و یا محلول را غلظت داده و ساختار آن را تثبیت بخشد و نیز تعلیقساز ذرات و خاک بوده و به پوست آسیبی نمیرساند.
۶-مصارف C.M.C در صنعت کاغذسازی و مقوا
این ماده در پروسه کاغذسازی، مقاومت در برابر ساییدگی و یکنواختی سطح و ویژگی ضد شکنندگی، قدرت کشش و سختی کاغذ را بالا میبرد. تشکیل دهنده لایه چسبنده، غلظتبخش، باعث افزایش استحکام، عامل بهبودی سطح و جلای آن بوده و نیز انعطاف سطح در برابر تاشدگی را بهبود میبخشد. در ساخت مقوای چیندار به عنوان عامل کنترل کننده ویسکوزیته، و تثبیت کننده برای خمیرهای نشاستهای و چسب آن قابل استفاده میباشد.
۷-مصارف C.M.C در صنعت کاشی و سرامیک
این ماده در صنایع کاشیسازی و سرامیک نوعی تثبیتکننده ، نگهدارنده و جذب کننده آب، تشکیل دهنده لایه، غلظت دهنده و تثبیت کننده و برای جلاها جهت بهسازی استحکام قطعه قالب شده میباشد و میتواند به عنوان غلظتدهنده در قالبهای کوزهگری استفاده و محصولات را زیبا و بدون هیچگونه ترک و حباب و عیب میگرداند و قدرت چسبندگی را افزایش دهد و باعث شکلپذیری آسان و افزایش استحکام آن تا ۲ یا ۳ برابر میشود. افزودن این ماده قدرت پخششوندگی لعاب را بهبود میبخشد و نیز باعث استحکام چسبندگی بین لعاب و سرامیک میگردد.
۸- مصارف C.M.C در حفاری چاههای نفت
این ماده به عنوان عامل مهمی در بهبودکیفیت گل حفاری عمل میکند. نوع با ویسکوزیته بالای آن برای ایجاد غلظت و نوع با ویسکوزیته پایین به عنوان عاملی در کاهش ضایعات *****اسیون محلول حاصل حفاری نفت است. کنترل کننده اتلاف مایع، جاذب و نگهدارنده آب، عامل درزگیری دیواره چاه ، تعلیق ساز خاک و نیز غلظتدهنده روانی میباشد.
۹- مصارف C.M.C در تختههای چند لایه
این ماده تعلیقساز ذرات، باعث افزایش استحکام، غلظتدهنده، تثبیتکننده، مقاوم در برابر گرما، روانساز و یکدستکننده میباشد.
۱۰- مصارف C.M.C در الکترودهای جوشکاری
این ماده تشکیل دهنده لایه، استحکامبخش، غلظتدهنده، روانساز و یکدستکننده میباشند.
۱۱- مصارف C.M.C در صنایع چرم
این مواد پرپشت کننده، بهبود دهنده سطح و جلا، محافظ بافت چرمهای مصنوعی میباشد.
۱۲- مصارف C.M.C در فرش و موکت
این مواد همچنین جهت آهارزنی در صنعت فرش و موکت به کار میرود.
۱۳-مصارفC.M.C در چسب
این ماده به علت خاصیت تشکیل فیلم و کشش سطحی خوب، بهعنوان یک چسب در چسب کاغذ دیواری، چسب خمیرکاغذ، چسب کاغذ سنباده،چسب چرم و غیره به کار میرود.
۱۴-مصارف C.M.C در سموم و آفتکشها
این ماده در سموم و آفتکشها به عنوان عامل تعلیقساز استفاده میشود.
هیدروکلوئیدها، کربوهیدرات های پیچیده ای هستند که برای اصلاح بافت، کنترل کریستالیزاسیون، جلوگیری از آب انداختن محصول یا سینرسیس، پوشش دهی مواد عطری و طعمی، افزایش پایداری فیزیکی، تشکیل فیلم، تولید ساختار ژلی و افزایش قوام در مواد غذایی مایع، نیمه مایع و نیمه جامد استفاده می شوند. بسیاری از آنها در بدن انسان متابولیز نمی شوند و انرژی (کالری زایی) پایینی دارند و می توان از آنها به عنوان ترکیباتی مفید در غذاهای رژیمی استفاده کرد. معمولاً هیدروکلوئیدها بطور مستقیم بر عطر و طعم و مزه مواد غذایی تاثیر ندارند اما در تشکیل ژل، نگهداری آب، امولسیون کنندگی و نگهداری عطر و بو موثر می باشند.
سلولز یکی از مهمترین ترکیبات آلی شناخته شده بوده و بدلیل اینکه یکی از اجزاء اصلی دیواره سلولی بیشتر گیاهان است, عمده ترین کربوهیدرات شناخته شده در زمین می باشد. سلولز هومو پلیمری است با وزن مولکولی بالا, خطی, غیر محلول در آب که واحدهای بتا-دی-گلوکوپیرانوز با باند ۱و۴ به هم متصل شده اند. مولکولهای سلولز می توانند به شکل های مختلف از جمله شکل پلی کریستال و فیبری وجود داشته باشند. سلولز در حلال های قطبی خصوصاً آب به ندرت حل می شود و برای اینکه بتواند بصورت محلول درآید یا بایستی پیوندهای هیدروژنی آن باز شود و یا اینکه با اصلاح سازی سلولز با ترکیباتی خاص, آن را بصورت محلول در آورد.
از سلولز می توان بسیاری از ترکیبات از جمله نیترات سلولز، استات سلولز، هیدروکسی اتیل سلولز و کربوکسی متیل سلولز را بدست آورد. از جمله این مشتقات کربوکسی متیل سلولز را می توان نام برد که بدلیل داشتن خواصی چون حلالیت در آب سرد و گرم، ایجاد ویسکوزیته در محلول، توانایی تشکیل فیلم، خاصیت چسبندگی، بی ضرر بودن برای بدن، تشکیل سوسپانسیون، توانایی نگهداری آب و مقاومت به روغن، چربی و حلال های آلی کاربرد وسیعی در فرمولاسیون، فرآوری و تولید مواد غذایی مختلف دارد.
امروزه با توجه به گسترش علم و تولید محصولات جدید، استفاده بهینه از مواد اولیه بویژه مواد اولیه ارزان قیمت جهت تولید مواد غذایی مورد توجه بسیاری از کشورها قرار گرفته است. روند تولید محصولات غذایی به شکل کنونی در کشور در مواردی همراه واردات مواد مورد نیاز کارخانه بوده و مشاهده می شود که بخصوص در زمینه تأمین مواد افزودنی مصرفی کارخانه ها غالباً وابستگی به خارج وجود دارد. بنابراین چنانچه بتوان برخی از این مواد را در داخل تهیه کرد از جنبه اقتصادی کمک زیادی به کارخانه های صنایع غذایی خواهد بود. برخی از کارخانه های صنایع غذایی، محصولات جانبی و ضایعاتی دارند که چنانچه بخوبی مورد استفاده قرار گیرند، از ارزش بالایی برخوردار خواهند بود.
اکثر پلی ساکاریدها بدلیل داشتن سه گروه هیدروکسیل در حلقه گلیکوزیلی خود قابلیت این را دارند که با یک یا چند مولکول آب واکنش داده و بصورت هیدراته در آید. بنابراین در یک محیط آبی پلی ساکاریدها تمایل به جذب آب داشته ورم کرده و به صورت جزئی یا کامل در آب حل می شوند.
سلولز و مشتقات اصلاح شده آن بدلیل اینکه کالری زایی ندارند به عنوان فیبرهای رژیمی بکار رفته و از دستگاه گوارش انسان بدون هیچ تغییری عبور می کنند. سلولز خالص شده به عنوان یک ترکیب غذایی در فرمولاسیون غذاها بکار می رود. سلولز با کیفیت بسیار بالا معمولاً بعد از تهیه خمیر از چوب و خالص سازی آن تهیه می شود. خلوص شیمیایی برای سلولز بدلیل اینکه بسیاری از ترکیبات دیواره سلولی سلولزی گیاه در همه میوه و سبزیجات وجود دارد برای غذا لزومی ندارد همچنین استفاده از پودر سلولز در غذا بدلیل تغییرات بسیار کم در رنگ, عطر و طعم و عدم ایجاد آلودگی میکروبی, بلا مانع است. استفاده از سلولز و مشتقات آن در طیف وسیعی به عنوان فیبر, فیلم, پلاستیک, پوشش, کاغذ و محصولات چوبی, سوسپانسین کننده, در دنیا در حال افزایش می باشد.